D) DAHA YAKINDAN İNSANA BAKARSAK BİR MEÇHUL DEĞİL BİR KULDUR
İnsanlar her an hem kendi nefsi ile hem insanlarla hem de Rabbi ile karşı karşıyadır.
1) İnsan biyolojik ve psikolojik yapısı ile;
a) İhtisas dallarına konu olan ilahi bir sanat eseridir.
b) Kendisine anlam kazandırmaya çalışan tek varlıktır.
c) Her ortama alışabilir, konuşursa rahatlar, bazen güler, bazen gözyaşı döker.
2) İnsanların gerçek yüzü;
a) Yüksek makamlara çıkıp söz sahibi olunca,
b) Felaket, korku ve öfke anında,
c) Alışveriş ve yolculukta,
d) Miras dağılımında,
e) Düşüp kalktığı insanlarla,
f) Astlarıyla olan ilişkilerinde,
g) Ve başkalarının onun hakkındaki değerlendirmeleriyle anlaşılır.
3) Aldığı eğitime göre her insandan iyi veya kötü bir şeyler öğrenilebilir. Örneğin; cahilliği arttıkça insan insanın kurdu olurken, iman ve ilmi arttıkça birbirinin velisi yani birbirine sahip çıkan olur.
4) İnsanlar dört dörtlük bir insan olarak doğmazlar;
a) Ancak onları yücelten faktörler idealleri ve başarılarıdır,
b) Kadınlar da erkekler de namus ve dürüstlüklerine göre değer görürler.
c) Ayrıca insanın iç dürtüsü veya bazı yetenekleri hayvanın içgüdüsüne göre daha zayıftır. Çünkü hayvan tek başına yaşayabilir ama insan toplum olmadan gelişemez ve üretemez.
d) İnsanlar çok gelişmiş yerlere yöneldikçe, eğitildikçe zekâları gelişirken pasifleştikçe de zekâları gerilemektedir.
5) İnsanlar iki türlüdür;
a) Ya hayatı hoş eder,
b) Ya da zehir eder.
6) İyi olmak isteyen insan;
a) Önce yetersiz olduğunu kabullenmesi gerekir,
b) Hatalı olmasına rağmen kendinde bir eksiklik görmüyorsa bu insanın gelişmesi mümkün değildir.
c) İyi insanların bir özelliği de; muhtaç olmasa, işi düşmese de yine iyi davranmasıdır. Ayrıca insanlara karşılıksız yar ve yardımcı olmalısıdır.
d) Kötü insanların bir özelliği de; muhtaç olunca veya işi düşünce iyi görünmesi ve işi bitince de iyiliğe karşı nankörlük veya kötülük yapmasıdır.
7) Eğer bir insan 20 yaşında da 60 yaşında da aynı cehaleti yaşıyor, hiç gelişmiyorsa bir rahatsızlığı veya eksikliği vardır.
8) Eğer dünya ağaç, insanlarda meyveleri olsaydı kimisi ham, kimisi de olgun olurdu ama yine de olgunlar tercih edilirdi.
9) İnsanlar ve fikirler;
a) Filizlere benzerler,
b) Budandıkça daha da güçlenirler.
10) İnsanın;
a) Kendini küçük görerek gerilemesi ve kendine acındırması çok yanlış iken,
b) Kendini çok ciddiye alması veya çok büyük görmesi de yine çok yanlıştır.
c) Herkes gibi kendini bir insan olarak görmesi en iyisidir.
11) İnsanların;
a) Kimisi para sahibi olmayı,
b) Kimisi ünlü olmayı,
c) Kimisi de bilgili olmayı sever ama bilginin en iyisi Allah’ ı bilmektir.
12) İnsan için en pahalı olan şey bazen yersiz olarak rica ile aldığı şeydir.
13) Toplumların asıl zenginliği ve büyüklüğü;
a) İpek, pamuk ve altın çokluğu ile değil, kaliteli ve karakterli aydın insanların çokluğu iledir.
b) Çünkü kaliteli insan arttıkça toplumda güvende artar, kalite düştükçe güvende kaybolur.
14) Bazı insan;
a) Hem kendi şerefinin hem de rezilliğinin sebebidir.
b) Başkalarını yüceltirken yüceldiği gibi alçaltırken de alçalır.
c) Balığın sudan çıkmasıyla ölmesi gibi insan da insanlıktan çıkınca biter.
d) Dünyaya hükmetse bile yine de insanlara ihtiyaç duymaktan kurtulamaz.
15) İnsanın yerini bulması;
a) Kırıcı veya tatlı dilli olmasına ve topluma katkılarına bağlıdır.
b) Sözü; aklını, hareketleri ve ahlakı ise asilliğini yansıtır.
c) Kimi uzun yaşar ama ismi yaşamaz, kimi kısa yaşar ama ismi yaşar.
16) İnsanın bir başka özelliği de;
a) Sahip olmak istediği bir şeye sahip oluncaya kadar onu ister veya yüceltir,
b) Sahip olduktan sonra ise onu eleştirmeye veya gerekli değeri vermemeye başlar.
17) İnsan iradesi dışında doğmakta ve devamla;
a) 20 yaşına kadar ilkbaharı,
b) 40 yaşına kadar çok verimli olması gereken yaz mevsimini,
c) 60 yaşına kadar her türlü hazırlığını yapması gereken sonbaharı yaşarken,
d) 60 yaşın üzerinde istemese de baharı olmayan bir kışa girmekte sonra da ölüme gitmektedir,
e) Bu nedenle insanlar bir gün keşke diyerek pişman olmak istemiyorlarsa ömürlerinin ilkbahar ve yaz mevsimlerini çok iyi değerlendirmelidirler.
