STRES VE STRESTEN KORUNMA

 

1) İnsanlar genellikle bir engel karşısında kendilerini;

      a) Gerilime,

      b) Baskı altına,

      c) Zorlamaya iterek strese düşmektedirler.

      d) Bundan korunmak için Allah’ın El-Fettah ve El-Halim isimlerinden faydalanmalıdır.

 

2) Bazı stres nedenleri;

      a) Yaratılış gayesine ters bir yaşam,

      b) Gizli veya açık olarak şirke düşmek,

      c) Bazı kronik hastalıklar,

      d) Tabiat ve toplum bakımından çevre kirliliği,

      e) Değişen yaşam koşulları ve hızlı çalışma zorunluluğu,

      f) Korkular ve baskılar,

      g) Başarısızlıklar ve yetersiz kazanç,

      h) Vardiyalı çalışma,

      ı) Gürültüler,

      i) Esaret ve kaygılar,

      j) Bozuk bir aile ortamı,

      k) Haksız cezalar,

      l) Kuşaklar arası çatışmalar,

      m) Çarpık kentleşmeler,

      n) Yıkılmış hayaller,

      o) Gelişmiş bir ülkede işlerin gelişmemiş bir şekilde yürümesi,

      ö) Az çalışarak zamanı gereği gibi değerlendirememek,

      p) Deniz, göl, ırmak ve ormandan uzak bölgelerde yaşamak vs.

 

3) Strese karşı insan;

      a) Önce anlık tepkiler verir; ümitli ise savaşır, ümidini keserse tükenmiş bir tavır sergiler.

      b) Sonra da zihnen duygusal bir tepki gösterir;

                  a) Eğer başaramam diyorsa bir korku oluşur ve başaramaz,

                  b) Haksızlık yaptığına veya yapıldığına inanırsa vicdan azabı duyar,

                  c) İstemediği bir işe çağırılırsa bahane uydurur ve ağırdan alır,

                  d) Severse uyum sağlar yoksa sağlayamaz,

                  e) Bazı insanlar da bağımlılık yapıcı maddelere karşı yönelir. Örneğin birçok insan strese düştüğünde sigara, alkol ve diğer uyuşturuculardan teselli bulmaya çalışmaktadır. Zamanla bunlara bağımlılık artması sonrasında bu maddeleri almaması da yeni bir stres oluşturur.

      c) Daha sonra insanlar kendini savunma veya haklı çıkarma çabaları; iç çatışmalardan kurtulmak ve gerilimleri azaltmak için çeşitli çarelere başvurur.

      d) Ruh sağlığını koruma ve savunma çabaları ise olumsuz olayları olumlu hale dönüştürmeye çalışmalarıdır.

 

4) Akıllarını iyi kullanmak isteyen insanlar;

      a) Suya giren insanın ıslandığı gibi dünyada yaşayan herkesin sıkıntı görebileceğini ve bu nedenle pişmek için çileleri olağan saymalı ve asla pes etmemeli,

      b) Sağlam bir yere tutunmazsa dalgalar arasındaki bir kütük gibi sallanacağını unutmamalı,

      c) Gereksiz bir yükün ve sıkıntıların altına girerek gergin bir halat veya tel gibi kırılarak sağlıklı bir hayatla bağlantısını bozmamalı,

      d) Yapamayacağı işler için söz vermemeli ve olmayacak vaatlerde bulunarak gereksiz yere kendini sıkıntıya sokmamalı,

      e) Yandım, bittim, öldüm, bu bana nasıl yapılır diyerek daha çok stres üretmemeli,

      f) Dert yanmanın farkında olmadan bir nevi Allah’ ı kullara şikâyet etme durumuna düşürebileceğini bilmeli ve en çok sıkıntıları peygamberlerin çektiğini de unutmamalıdır.

 

5) Üzüntünün;

      a) Bir ateş gibi önce sahibini yaktığını,

      b) Bir kurt gibi kemirdiğini,

      c) Üretkenliği azalttığını,

      d) Zamanla hayattan zevk almaz hale getirdiğini,

      e) İnsanlardan uzaklaştırdığını unutmamalı,

      f) Bu nedenle üzüntü veren olayları tekrar tekrar gündeme getirerek yarayı kanatır gibi bir tavra asla girmemelidir.

 

6) Sürekli stresin paslı iğne gibi;

      a) Sağlıksız bir kişi yapacağını,

      b) Fiziki ve ruhi dengeyi bozacağını,

      c) Mide ve bağırsakta rahatsızlık oluşturacağını bilmeli,

      d) Bir stres olayı iyiye yorumlanırsa rahatlığa, kötüye yorumlanırsa daha çok strese götürdüğü bilinmelidir.

 

7) Her şeye olumlu yaklaşarak;

      a) Strese düşmemek için beyaz ipek gibi yumuşak olmalı, rengârenk sorunlardan oluşan bir düşünce bohçası taşımamalı,

      b) Her an başını uzatan yılan ve akrep torbası gibi bilinçaltında stres deposu oluşturmamalı,

      c) Aşırı dünya sevgisi ve olmayacak isteklerle oyalanarak Allah’ı unuttukça, dünya hırsı arttıkça stresinin artacağını bilmeli,

      d) Stresler nedenlerinin giderilememesi ve stresin yoğunluğunun artması beyinin kimyasal yapısını bozarak insanların söz ve davranışlarında saçmalıklar ve tutarsızlıklar oluşmasına neden olacağını bilmelidir.

 

8) Ayrıca;

      a) Kalbi Allah’ a iman ve sevgi ile doldurmalı, çünkü boş kalan yeri stresin kaplayacağı da unutulmamalı,

      b) En küçük bir streste ya abdest ya da duş almalı,

      c) Küçük ayrıntılara ve stres kaynağına doğru gitmemeli,

      d) Vücudu kontrol etmeli ve iletişimi geliştirmeli,

      e) Dengeli beslenmeli ve azla yetinmeyi öğrenmeli,                       

      f) Yapabileceği işe talip olmalı ve hiçbir işi ertelememeli,

      g) Kararını kesin vermeli ve yeteneklerini doğru kullanmalı,

      h) Kaybetme sebebini öğrenmeli ve zamana tutsak olmamalı,

      ı) Öz eleştiri yapabilmeli ve yerine göre hayır demesini bilmeli,

      i) Sevgi göstermeli ama her yerde sevilmeyi beklememeli,

      j) Dinlenmeyi bilmeli, iyi çalışmalı ama iş kolik olmamalı,

      k) Gerekli sporu yapmalı ve asla hantallaşmamalı,

      l) İstek ve imkân arasında denge kurmalı,

      m) Kendisini beceriksiz görmemeli,

      n) Olumsuzlukları eve taşımamalı,

      o) Kalbine sıkıntı veren işlere girmemeli vs.

 

9) Stresle başa çıkma yöntemleri;

      a) Öncelikle derin derin nefes almalı,

      b) Egzersizler yaparak veya hobiler edinerek bedeni, kasları ve sinirleri rahatlatmalı,

      c) Yalnızlık duygusu veriyorsa aç kalmaktan bile kaçınmalı,

      d) Olayların hep iyi yönlerini görmeye çalışmalı, iyiye yorumlamalı ve iyimserliği mizaç haline getirmeli,

      e) Sıcaktan gölgeye kaçar gibi elem ve kederden kaçmalı,

      f) Özellikle şartları ve zamanı iyi değerlendirerek başarılı olmaya çalışmalı çünkü başarı mutluluğu getirerek stresi yenebilir, başarısızlık ise streslerin artmasına sebep olur.

      g) Şeytandan Allah’ a sığınır gibi üzüntü veren şeylerden de Allah’ a sığınmalı ve ona tevekkül etmeli çünkü Allah dostları stresi yenerken, dünya dostları ise strese mağlup olmaktadır.

      h) Streste iken imtihanda olduğunu unutmamalı,

      ı) Allah’ a yaklaştıkça manevi şifa ve rahmetle stresten kurtulacağını bilmeli,

      i) Strese karşı ağlayarak veya ağlar gibi Kur’an okumalı ve tevhid zikrini çekmeye devam etmeli,

      j) Geceleri Kur’an okuyarak, secde ve çok çok dua ederek maneviyatını geliştirmeli,

      k) Hayatta sadık dostlar ile arkadaş edinerek yalnız kalmamaya ve geleceğe hep ümitle bakarak strese düşmemeye çalışılmalıdır.

      l) Ayrıca peygamberimizin “ kızma, kızma, kızma “ emrine uygun olarak yaşamalıdır.

      m) İhtiyaç çok ama imkânlar sınırlı veya yok, öyle ise dert yapmamalıyım diye kalbe güzel sinyaller göndermelidir.

 

Sonuç olarak

Al- i İmran 134 / 66 - … (Onlar) öfkelerini yutan ve insanları affeden kimselerdir…

Bu ayete göre bilinçli olarak uyabilenler inşallah stressiz bir hayat yaşayabilirler.

Taha 124 / 319 - Kim de benim zikrimden yüz çevirirse artık onun için sıkıntılı bir hayat vardır... 

Bu ayete göre İslam’ dan yüz çevirenler ise stresli bir hayattan kurtulamazlar.